23. EEN BOOM DIE OMVALT
“Een boom die omvalt maakt meer lawaai dan duizend bomen die groeien.”(Chinees spreekwoord)
Veronderstel dat een gebedsgroep, een gemeenschap of een vereniging honderd leden heeft, en dat een van hen een schandaal veroorzaakt vanwege pedofilie. Meteen daarna zal men overal horen fluisteren: “Die groep moeten we mijden, dat is een bolwerk van pedofielen.” Het kwaad dat door deze roddel wordt veroorzaakt is buiten proportie. Een paar jaar geleden heeft de Heer mij een les geleerd die voor altijd in mijn geheugen blijft gegrift:
Op een morgen ga ik om 10.00 uur naar de Engelse Mis in Medjugorje. Tot mijn grote vreugde bemerk ik dat de priester de Mis op begeesterde wijze viert en dat er een zalving vanuit gaat. ’s Middags zie ik hem aan de zijkant van het kerkplein zitten in een innige omhelzing met een beeldschone vrouw, waar hij zichtbaar verliefd op is. Ik sper mijn ogen wijd open … Ja, hij is het werkelijk. Ik sta perplex. Ik bid voor hem en doe er het zwijgen toe. De volgende dag ga ik weer naar de Engelse Mis, en het is opnieuw deze priester die met evenveel geestdrift de Mis viert … En later zie ik hem opnieuw op een van de bankjes van het kerkplein zitten, terwijl hij dezelfde dierbare vriendin diep in de ogen kijkt. Ik bid nog vuriger voor hem. Ondanks mijn verlangen om er in mijn gemeenschap over te spreken en om iedereen tot gebed aan te zetten, opdat deze priester deze impasse te boven zou mogen komen, besluit ik om er tegen niemand iets over te zeggen. Er bestaat namelijk een subtiele verleiding: men kan een vraag van iemand om voor iemand te bidden gebruiken als voorwendsel om alle zonden eens op te noemen van de persoon voor wie je gebed vraagt. “Weet je, voor die persoon moet je veel bidden, want als je eens wist welke zonden hij begaan heeft … ” En vervolgens begint het desastreuze geroddel. ..
Deze priester, echter, baarde me zorgen, en ik begreep niet hoe hij met zoveel gemak tegelijkertijd in beide werkelijkheden kon leven. Hij deed geen eens moeite om het te verbergen.
Enkele dagen later zag ik tot mijn grote verbazing deze priester vlakbij de Kerk zitten samen met zijn geliefde, terwijl ze gezellig met elkaar aan het praten waren … Wat bleek nu: het was een eeneiige tweeling, en ze leken op elkaar als twee druppels water. Toen bedacht ik me wat ik allemaal eventueel over deze priester had willen zeggen aan mijn medebroeders, en ik realiseerde me met welk gemak ik de reputatie van deze priester te gronde had kunnen richten, of hem op zijn minst een vernietigende slag had kunnen toedienen. Ik begon een ware Godsvrees te ervaren, omdat ik besefte met welke snelheid onze tong in staat is om in een paar seconden een prachtig werk van God te vernietigen.
Het leven van de heilige Philippus Neri stroomt over van mooie anekdotes, en een van hen, die vaak werd aangehaald door Moeder Teresa, werpt een interessant licht op het gebruik van onze tong:
Er was in Rome een vrouw die een bepaalde gemeenschap aldaar haatte en ook haar stichter, Philippus Neri, want haar dochter was er tegen haar advies in ingetreden. Deze moeder had voor haar dochter verschillende prachtige huwelijkstrajecten uitgedacht, en zij had geprobeerd om haar dochter zover te krijgen om de gemeenschap te verlaten, door aan haar allerlei leugenachtige verhalen te vertellen over de gemeenschap die deze in een negatief daglicht stelden. Maar op een dag kreeg ze gewetenswroeging en ze is gaan biechten bij pater Philippus. Ze bekende haar valse streken en haar kwaadsprekerij. Vervolgens zei de pater tegen haar:
-Voordat ik je de absolutie zal geven, wil ik dat je naar het marktplein in het dorp gaat en dat je er een kip koopt. Ontdoe deze van haar veren en breng haar vervolgens bij mij.
De vrouw doet wat hij heeft gevraagd en ze brengt de geplukte kip naar de pater, die vervolgens tegen haar zegt:
-Ga nu terug naar het marktplein en raap alle veren van de kip op.
-Maar, antwoordt de vrouw, dat is onmogelijk. De wind heeft ze overal naartoe geblazen.
-Precies, antwoordt Philippus. Dan kun je nu begrijpen wat kwaadsprekerij veroorzaakt: zij verspreidt zich overal zoals de veren van een kip in de wind. De gevolgen ervan zijn niet terug te draaien.
In Italië heb ik een vrouw ontmoet, Gloria Polo, een tandarts in Bogota, die van origine Colombiaanse is. Tijdens een hevig onweer werd ze dodelijk getroffen door de bliksem en zij bevond zich opeens in de andere wereld. Op aarde had zij een zeer egoïstische en hoogmoedige levensstijl ontwikkeld vanwege haar prachtige uiterlijk en vanwege het feit dat ze rijk was en een superieure intelligentie bezat. Hierdoor keek zij neer op de anderen, haatte de priesters en spotte met God. Zij overtrad al Gods geboden, de een na de ander, en vertelde aan de anderen dat zij dat ook moesten doen. Toen zij in de andere wereld aankwam, bevond zij zich in een put vol duisternis en zonder bodem, en vandaaruit zou ze in de Hel terecht zijn gekomen. Maar juist voordat zij de deur van de Hel bereikte, herinnerde zij zich een zin die een cliënt tegen haar had gezegd:
-Gloria, je bent heel materialistisch. Op een dag zul je in de problemen komen met God. Maar onthoud altijd het volgende: God is Barmhartig, dus roep tot Hem om vergeving te krijgen. Vervolgens begon Gloria te roepen:
-Heer, vergeef mij. Geef mij een tweede kans. Op dat moment precies, leek het alsof ze door een onzichtbare kracht werd bewogen, en ze voelde hoe ze weer opsteeg naar het Licht, en vervolgens zag ze Jezus. Hij begon tegen haar te spreken en vertrouwde haar een zending op aarde toe. Vervolgens kwam zij weer in haar lichaam tot leven. Haar lichaam dat geheel was verminkt door de blikseminslag werd op wonderbaarlijke wijze weer in de goede staat hersteld (Gloria is in het bezit van medische documenten die deze twee etappes staven). De Heer openbaarde haar alle kennis die zij nodig had om een grote zending op aarde voor de Kerk te kunnen volbrengen. Als persoon werd zij het tegenovergestelde van de persoon die zij ervoor was. Haar getuigenis (zij spreekt in het Spaans) is zo krachtig – ik heb het met eigen ogen gezien en met mijn eigen oren gehoord – dat naar aanleiding daarvan altijd honderden mensen gaan biechten.
Na deze schokkende ervaring is Gloria als een heilige gaan leven. Zij heeft de boodschap begrepen. Haar verhaal is heel rijk. Er is een heel boek voor nodig om er niets van verloren te laten gaan. Ik wil hier een bijzonder aspect van haar houding wat verder uitdiepen. Soms neemt zij deel aan een maaltijd of een vergadering, waarbij mensen aanwezig zijn die de controle over hun tong verliezen, en die overgaan tot het geven van kritiek. Als Gloria zoiets verneemt dat verlaat zij ogenblikkelijk de tafel zonder iets tegen iemand te zeggen, en ze gaat dan naar een ander vertrek om er vurig te bidden. Als ze wordt bevraagd over deze wat ongewone manier van handelen die ingaat tegen de regels van beleefdheid, dan geeft zij eenvoudigweg te kennen dat zulke gesprekken haar intens pijn doen, waardoor ze gedwongen wordt om te vluchten. Aan degenen die het willen horen legt ze uit in welke mate het roddelen – en nog meer het kwaadspreken – voor God een afschuw zijn, en welk afschuwelijk lijden de zielen moeten ondergaan (dat zijzelf met eigen ogen heeft gezien tijdens haar verblijf in de andere wereld), om van deze zonde gezuiverd te worden”.
De heilige Faustina Kowalska wijst ons op enkele deugden van de stilte die vaak verborgen blijven: “De stilte is als een zwaard in de geestelijke strijd. Een praatzieke ziel zal nooit heilig worden. Het zwaard van de stilte snijdt alles bij de ziel weg dat zich aan haar wil hechten. Wij zijn gevoelig voor woorden, en omdat we er gevoelig voor zijn willen we ons meteen uitspreken over iets, zonder dat we ons afvragen of het ook de Wil van God voor ons is om te spreken. De ziel die de stilte weet te betrachten is sterk. Als zij volhardt in de stilte, zal geen enkele tegenstrijdigheid haar raken. De zwijgzame ziel is in staat om zich aan God te hechten op de meest diepe wijze; zij leeft bijna elk moment onder de inspiratie van de heilige Geest. In een zwijgzame ziel kan God handelen zonder dat Hij er obstakels tegenkomt. (Dagboek § 477)
Waar zullen we nu over spreken met elkaar?
Gelijk tijdens de eerste maaltijd in Sassuolo”, waarbij enkele tientallen vrienden aanwezig waren, stelde ik voor om niet over eten te praten, maar om er bedachtzaam op te zijn om over dingen te spreken die het niveau van het innerlijk Licht van onze ziel verhogen, waardoor we kunnen groeien vanbinnen. Natuurlijk lag het op ons hart om over Jezus te spreken, over het Evangelie en wat Hij ons ervan had laten begrijpen, of om over een gebeurtenis tussen Jezus en onszelf in ons leven te spreken. Het resultaat liet niet op zich wachten. Aan het einde van de maaltijd vonden we het moeilijk om uiteen te gaan, want iedereen had het verlangen om dit thema verder uit te diepen, zo brandden onze harten. Een beetje zoals de Emmaüsgangers (maar laten we het grote niveauverschil tussen hen en ons, wij armzalige zielen, niet uit het oog verliezen). De aanwezigheid van Jezus onder ons was voelbaar, en wij verlangden ernaar om Hem te zeggen: “Geef ons nog meer. Blijf nog langer onder ons.”
Het volstaat om zo een type gespreksvoering het moment vóór de maaltijd met elkaar overeen te komen. We hebben de gewoonte om aan tafel te gaan zonder dat we erbij stilstaan hoe groots dit moment is, dat zo graag door God is gewild. We spreken over alles dat er in ons opkomt, en dus over veel onbelangrijke zaken, en het komt dan ook wel voor dat we jammer genoeg over anderen roddelen. Dit moment is echter een prachtige gelegenheid om te delen, waarbij iedereen kan horen hoe het Rijk Gods is gegroeid in het leven van de andere tafelgenoten. Als we dit besluit nemen tijdens het zegeningsgebed van het eten voorafgaand aan de maaltijd, dan zullen we al snel merken dat God aanwezig komt (die maar al te blij is dat Hij eens een keer is uitgenodigd), en de maaltijd zal een hele andere wending krijgen.
Een Kroatische grootmoeder had de gewoonte om elke dag naar de Mis te gaan. Weer thuisgekomen deelde ze dan met haar gezin wat de priester had gezegd in de homilie. Aan het begin van de verschijningen kon ze vanwege gezondheidsredenen alleen maar een keer ’s avonds naar de Mis gaan. Haar gezin ging toen in de ochtend wél naar de Mis. Toen zij terugkwamen vroeg de grootmoeder wat pater Jozo, die toen ter tijd pastoor was van de parochie, had gezegd in zijn homilie. Die dag had de pater aan alle parochianen gevraagd om zich ten overstaan van God te engageren om die avond door te brengen zonder een woord over de naaste te zeggen. Toen de grootmoeder dit goede nieuws hoorde riep ze uit: “En waar zullen we nu over spreken met elkaar?”
Op aarde hield Jezus op bijzondere wijze van de maaltijden die met anderen werden gedeeld, voor Hem waren ze een bijzonder moment. Wat een mooie gelegenheid voor ons om er een gezegend moment van te maken, en om te vermijden er een leegte te creëren met zinloze woorden, en nog minder om er God aan te vallen. Vaak kan ik bemerken dat Jezus het verlangen van iemand inwilligt die aan Hem vraagt: “Heer, maak gebruik van mij tijdens deze maaltijd, zodat deze geheel volgens uw Glorie zal verlopen.”
Paus Franciscus neemt geen blad voor de mond als het gaat over kwaadsprekerij. Hij roept de mensen op om er zich tegen te verzetten, want zij vernietigt de eenheid (uit een homilie van 29 september 2013). Omdat hij, zoals iedereen, is blootgesteld aan leugen praat, wilde hij hier duidelijk over zijn tijdens het feest van de Aartsengel Michael. Deze Aartsengel is de patroonheilige van het politiecorps dat de veiligheid van het Vaticaan moet waarborgen.
Die dag riep de Paus het politiecorps op om nog een andere uitdaging aan te gaan, behalve die die hun professionele taak met zich meebrengt, namelijk: om te strijden tegen leugenpraat en kwaadsprekerij, twee geestelijke ziekten die tweedracht zaaien en die de eenheid vernietigen die zo kostbaar is in Jezus’ ogen:
“lk vraag u niet alleen om de deuren en de ramen van het Vaticaan te bewaken, maar ook zoals jullie patroonheilige, de heilige Aartsengel Michael, de harten van, degenen die binnen het Vaticaan werken, omdat er een verleiding bij hen kan binnensluipen. Ik wil jullie zeggen – ik zeg het tegen iedereen, en ook tegen mezelf; het is voor eenieder bestemd: het is een verleiding die de Duivel zeer aangenaam is, namelijk de verleiding om de eenheid tussen ons te verbreken; de eenheid tussen hen die binnen het Vaticaan leven en werken. De Duivel wil een innerlijke oorlog veroorzaken, een soort burgerlijke en geestelijke oorlog tegelijkertijd. Die oorlog wordt niet gevoerd met de wapens die wij kennen. Zij wordt gevoerd met onze tong. Ik vraag u om samen, gezamenlijk, de strijd aan te binden tegen roddels en kwaadsprekerij. Deze strijd bestaat er concreet uit om geen kwaad te spreken over de naaste en om nooit te luisteren naar kwaadsprekerij. Als ik bemerk dat iemand zich daar toch toe aanzet, dan vraag ik hem om daarmee te stoppen: “Hier, bij ons, is dat niet mogelijk, ga ermee ergens anders naartoe, ga weg en ga op een andere plek kwaadspreken. Niet hier.”